Vergeten vrouwen

Sherry Johnson

Toen ze op tienjarige leeftijd zwanger bleek, kreeg Sherry geen steun of gerechtigheid. Haar moeder geloofde haar niet. Ze werd naar een ziekenhuis in Miami gestuurd om haar baby te krijgen en in plaats van bescherming werd gezocht naar een manier om de schande voor de kerk en de familie te vermijden. Het resultaat was een huwelijk met de diaken die de vader van het kind was, zodat hij vervolging kon ontlopen en de gemeenschap het stil kon houden.

Het gedwongen huwelijk

In die tijd konden zestien- en zeventienjarigen in Florida trouwen met toestemming van hun ouders. Voor jongere kinderen gold dat een huwelijk kon worden voltrokken als een rechter daar toestemming voor gaf, bijvoorbeeld wanneer er sprake was van een zwangerschap. De eerste rechter die het verzoek voor Sherry’s huwelijk kreeg, weigerde. Maar een tweede rechter gaf wel groen licht, en zo werd Sherry Johnson op 29 maart 1971, op elfjarige leeftijd, in de echt verbonden met Alfonsa Tolbert, de diaken van haar kerk.

De wet kende – en kent – een bizarre tegenstrijdigheid. Een kind mocht trouwen, kinderen krijgen en elke nacht naast een volwassen man liggen – die met haar mocht doen wat hij wilde. Maar buiten het huwelijk bleef ze minderjarig en rechteloos. Ze kon het huis niet verlaten zonder toestemming en had geen toegang tot opvang of hulpverlening. Het huwelijk maakte haar niet volwassen, maar leverde haar juist volledig uit aan de man die haar misbruikte.

Toen ze zeventien was, had Sherry al zes kinderen. Ze moest de derde klas van de middelbare school verlaten omdat alle zorg op haar schouders terechtkwam. Tolbert kwam alleen thuis om kinderen te verwekken; van opvoeding of steun was geen sprake.

I didn’t have baby dolls to play with – I had real dolls,” she said. “That real doll had to eat, that real doll had dirty diapers, that real doll looked at Mommy … I didn’t know what it was to be a mother.”

Sherry omschrijft haar jeugd vaak als een keten van stiltes. De kerk zweeg, de rechter tekende, de familie draaide weg. Het huwelijk was niet alleen een persoonlijke tragedie, maar ook een juridische truc: door te trouwen verdween het risico op vervolging van de dader. Het rechtssysteem dat haar had moeten beschermen, maakte haar juist weerloos.

Voor het leven getekend

Na haar scheiding, op zeventienjarige leeftijd, stond Sherry er alleen voor met zes kinderen. De Legal Aid Society gaf haar een cheque van 75 dollar om de procedure te betalen. Het was een uitweg, maar geen bevrijding.

Twee jaar later trouwde ze opnieuw, dit keer met een man van 37 die ze in dezelfde kerk had ontmoet. Het huwelijk duurde 26 jaar, maar werd overschaduwd door verbaal en fysiek geweld. Ze kreeg nog drie kinderen en bleef jarenlang in dezelfde gemeenschap die haar had gebroken. Pas toen de bisschop die haar als kind voor het eerst had misbruikt overleed, voelde Sherry zich vrij genoeg om die kerk te verlaten. “Het voelde alsof er ketenen van mijn lichaam vielen. Ik had altijd het gevoel dat ik gevangen zat, en pas toen hij stierf kon ik eruit ontsnappen,” zei ze later.

Ze bleef intussen zorgen voor haar negen kinderen, bracht ze van school naar sport en terug naar de kerk. In 2002 scheidde ze van haar tweede echtgenoot. Zes jaar later verhuisde ze naar Tallahassee, samen met haar derde man, met wie ze korte tijd een restaurant runde. Maar er was voor Sherry nog een andere reden om naar de hoofdstad te verhuizen. Ze was haar verleden onder ogen gaan zien, en begon te beseffen dat ze iets moest doen om te voorkomen dat andere meisjes hetzelfde lot zouden ondergaan. “Wie maakt de regels? Wie maakt de wetten?” vroeg ze zich af.

Van slachtoffer naar pleitbezorger

Jarenlang droeg Sherry haar verhaal in stilte met zich mee, tot ze besloot dat zwijgen geen optie meer was. Ze schreef haar memoires, Forgiving the Unforgivable, waarin ze de pijn van haar jeugd beschreef maar ook haar zoektocht naar vergeving – niet voor de daders, maar voor zichzelf. Daarna zocht ze actief het podium op. Ze vertelde haar verhaal op conferenties en in kerken, en stond in 2017 op het wereldtoneel bij TEDMED. Daar maakte ze duidelijk dat kindhuwelijken geen probleem van verre landen zijn, maar ook in de Verenigde Staten meisjes hun jeugd ontnemen.

Vanaf dat moment richtte Sherry haar energie volledig op verandering. Ze begon campagne te voeren tegen kindhuwelijken, eerst in Florida en later in de hele VS. Haar persoonlijke getuigenis werd het bewijs dat wetten die zulke praktijken toestonden levens konden verwoesten. In 2018 betaalde die vasthoudendheid zich uit: na jaren van lobbyen bij politici, het delen van haar verhaal in commissies en het telkens opnieuw onder ogen brengen van een pijnlijk verleden, tekende de gouverneur van Florida wet SB 140. Daarmee werden huwelijken onder de 17 jaar verboden en verdwenen de uitzonderingen die vroeger bij een zwangerschap werden ingeroepen.

Het was geen perfecte overwinning – 17-jarigen mogen onder voorwaarden nog altijd trouwen – maar het betekende wel een keerpunt. Voor Sherry was het bewijs dat haar pijn niet vergeefs was geweest: haar stem had bijgedragen aan een wet die andere meisjes zou beschermen.

Waarom dit verhaal telt

Sherry’s leven laat zien dat kindhuwelijken geen probleem zijn van ‘andere werelden’, maar ook in het Westen voorkomen – mét de zegen van ouders, rechters en wetboeken. Haar strijd is een herinnering dat misbruik zelden door één man alleen wordt mogelijk gemaakt, maar vaak door complete systemen die wegkijken of zelfs meewerken.

En wie denkt dat dit verleden tijd is, vergist zich. Alleen al in Florida trouwden sinds 2001 zo’n 16.000 kinderen – meestal meisjes met volwassen mannen. Dertig jaar na het eerste huwelijk van Sherry is het dus nog steeds geen uitzondering, maar een praktijk die doorgaat. En ook vandaag is er nog geen totaalverbod: de wet laat toe dat meisjes de dag na hun zeventiende verjaardag worden uitgehuwelijkt, ook tegen hun zin.

Sherry Johnson verloor haar kindertijd, maar ze won een stem. Die stem klinkt vandaag door in wetboeken en op podia. En ze blijft een waarschuwing: zolang wetten ruimte laten voor kindhuwelijken, kunnen meisjes nog steeds tot stilte worden gedwongen.

Dit artikel maakt deel uit van de reeks Vergeten Vrouwenen is het eerste deel van een nieuwe serie over kindhuwelijken wereldwijd.


Geen grote redactie, wél veel werk.

Dit blog is onafhankelijk en advertentievrij.
Waardevol voor jou? Dan is een digitale cappuccino altijd welkom 🩷